ქვეყნები, რომლებმაც ხელი მოაწერეს შენგენის შეთანხმებას, ქმნიან შენგენის ზონას. შენგენის ზონაში ამ ქვეყნების ყველა მაცხოვრებელი სარგებლობს თავისუფალი გადაადგილების უფლებით და მასში შეტანილი სახელმწიფოების სია მუდმივად ფართოვდება. 2014 წლის აპრილის მონაცემებით, შენგენის შეთანხმებას ხელი მოაწერეს 26 ქვეყანამ, თუმცა სინამდვილეში მასში შედის 30 სახელმწიფო.
შენგენის ქვეყნები
შენგენის ზონის მახასიათებელია პასპორტის კონტროლის სრული არარსებობა. შერჩევითი კონტროლი მისაღებია, მაგრამ სინამდვილეში, ის პრაქტიკულად არსად გამოიყენება. შენგენის ქვეყნების მაცხოვრებლებს აქვთ საზღვრების გადაკვეთის უფლება ყველგან, არა მხოლოდ იქ, სადაც ოფიციალური სასაზღვრო პუნქტებია. იგივე ეხება მოგზაურებს, რომლებიც შენგენის ქვეყნებში ვიზებით იმყოფებიან.
30 ქვეყანას შორის, რომლებზედაც ვრცელდება შეთანხმება, 26 ახორციელებს საზღვრის კონტროლს საგარეო საზღვრებზე და ქვეყნების საჰაერო კარიბჭეებზე, ხოლო დანარჩენი 4 შენგენის ზონაში ავტომატურად შედის, თუმცა მათ ხელი არ მოაწერეს ხელშეკრულებას.
26 ქვეყანა, რომლებმაც ხელი მოაწერეს შენგენის შეთანხმებას (2014 წლის ივლისის მდგომარეობით): ავსტრია, ბელგია, უნგრეთი, გერმანია, საბერძნეთი, დანია, ისლანდია, ესპანეთი, იტალია, ლატვია, ლიტვა, ლიხტენშტეინი, ლუქსემბურგი, მალტა, ნიდერლანდები, ნორვეგია, პოლონეთი, პორტუგალია, სლოვაკეთი, სლოვენია, ფინეთი, საფრანგეთი, ჩეხეთი, შვეიცარია, შვედეთი, ესტონეთი.
შენგენის წევრი ოთხი ქვეყანა, თუმცა მათ ხელი არ მოაწერეს შენგენის ხელშეკრულებას: ანდორა, მონაკო, სან-მარინო, ვატიკანი. ამ ქვეყნებს არ აქვთ გარე საზღვრები და საერთაშორისო აეროპორტები, ამიტომ ისინი არ ახორციელებენ სასაზღვრო კონტროლს.
კიდევ ორი ქვეყანა, რომლებმაც ხელი მოაწერეს შენგენის შეთანხმებას, მაგრამ არ გაუუქმებიათ პასპორტის კონტროლი: დიდი ბრიტანეთი და ირლანდია. ამ ქვეყნებში გასასვლელად ტურისტებს ჯერ კიდევ სჭირდებათ ცალკე ვიზების მიღება, ევროკავშირის მოქალაქეებს მათ შეუძლიათ თავისუფლად ეწვიონ.
დანიის ტერიტორია სრულად არ შედის შენგენის ზონაში. გრენლანდიისა და ფარერის კუნძულების მონახულება შეგიძლიათ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მიიღებთ დანიის სპეციალურ ვიზას, რომელიც უნდა შეიცავდეს შენიშვნას, რომ ამ ტერიტორიების მონახულების უფლებაც აქვთ.
ქვეყნები, რომლებიც ნაწილობრივ იყენებენ შენგენის ხელშეკრულებას
კიდევ ოთხი ქვეყანაა, რომელთაც სურთ შენგენის ზონაში გაწევრიანება, მაგრამ ჯერ არ აკმაყოფილებენ ყველა პირობას და ვიზა არ არის შენგენი: ბულგარეთი, კვიპროსი, რუმინეთი, ხორვატია. ამ ქვეყნებს არ გააჩნიათ პრაქტიკული ზომები მათი გარე საზღვრების გასამყარებლად და სათანადოდ დასაცავად, შესაბამისად, ევროკავშირის ქვეყნებს ჯერ არ შეუძლიათ გააუქმონ მათთან შიდა საზღვრები. შენგენის კანონმდებლობა სრულად არ არის გამოყენებული ამ ქვეყნების მიერ.
რუსეთის მოქალაქეებმა კონკრეტულად უნდა გაარკვიონ სიტუაცია თითოეული ქვეყნისთვის, რომლებიც სრულად არ იყენებენ შენგენის შეთანხმებას, რადგან ყველა მათგანს აქვს განსხვავებული პირობები. ეს ქვეყნები გასცემენ ტურისტულ ვიზებს. მაგრამ ზოგიერთ მათგანს ეწვია უვიზოდ, თუ მოქმედი შენგენის ვიზა გაქვთ.
